Η σπλήνα, η οπίσθια κοίλη φλέβα, η κοιλιακή αορτή, το συκώτι, η καρδιά, οι πνεύμονες, όλα επηρεάζονται από τις δραματικές αλλαγές στην κυκλοφορία του αίματος, εξαιτίας της στροφής του στομάχου. Η θνησιμότητα, έστω κι αν γίνει άμεση συντηρητική και χειρουργική αντιμετώπιση, είναι αρκετά ψηλή, γύρω στο 15-25%. Η διάταση και στροφή στομάχου συνήθως πυροδοτείται από συγκέντρωση αερίων ή/και υγρών στο στομάχι, σε συνδυασμό με κάποιο βαθμό λειτουργικής ή μηχανικής έμφραξης του πυλωρού, που εμποδίζει την άμεση προώθηση του περιεχομένου του στομάχου στο έντερο, με αποτέλεσμα τη διάταση του στομάχου και τέλος τη στροφή του στομάχου. Η στροφή τις περισσότερες φορές είναι πλήρης, γίνεται κατά την φορά των δεικτών του ρολογιού, φτάνει τις 270-360° το μέγιστο και συνήθως συνοδεύεται και με στροφή της σπλήνας.
Ποιοι κινδυνεύουν πιο πολύ;
Η ακριβής αιτιολογία της διάτασης και στροφής στομάχου δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως, έχουν όμως εντοπιστεί αρκετοί προδιαθέτοντες παράγοντες. Συγκεκριμένα, συναντάται συχνότερα σε σκύλους μεγαλόσωμων και γιγαντόσωμων φυλών, ηλικίας συνήθως 4-7 χρονών, με βαθύ και στενό θώρακα και τα 2/3 των περιστατικών αφορούν αρσενικά ζώα. Ορισμένες φυλές που παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο είναι τα German Shepherd, τα Labrador Retriever, τα Akita, τα Weimeraner, τα Irish και English setter, τα Grade Dane, τα Βoxer, τα Βorzoi και τα Saint Bernard. Ζώα που προέρχονται από γραμμές αίματος που εμφάνισαν διάταση και στροφή στομάχου, έχουν αυξημένο κίνδυνο να την εμφανίσουν και αυτά. Ακόμα πιο επιρρεπή είναι τα νευρικά, υπερδραστήρια ζώα. Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζουν και οι διατροφικές συνήθειες που έχει ένα ζώο. Συγκεκριμένα, η διατροφή με μόνο ένα γεύμα την ημέρα, η πρόσληψη τροφής με το πιάτο σε υψηλότερο επίπεδο, η πρόσληψη μεγάλης ποσότητας τροφής και νερού, η αυξημένη ταχύτητα κατάποσης της τροφής από το ζώο, η άσκηση και το παιχνίδι αμέσως μετά το γεύμα, αυξάνουν τις πιθανότητες της εμφάνισης διάτασης και στροφής στομάχου.
Πως θα το καταλάβετε…
• Συνήθως έχει προηγηθεί γεύμα και λήψη μεγάλης ποσότητας νερού τις τελευταίες 2-3 ώρες.
• Το ζώο είναι πολύ ανήσυχο και δείχνει να πονάει.
• Εμφανίζεται ξαφνικό φούσκωμα-διάταση στο πρόσθιο τμήμα της κοιλιάς (τυμπανισμός).
• Το ζώο προσπαθεί να κάνει εμετό, αλλά οι προσπάθειες του είναι αποτυχημένες.
• Τρέχουν τα σάλια του.
• Εμφανίζει κατάπτωση και απροθυμία να μετακινηθεί.
• Δυσκολεύεται να αναπνεύσει, παρουσιάζει ταχυκαρδία, τα ούλα του από ροζ-κόκκινα είναι ωχρά, σχεδόν άσπρα.
Αν παρατηρήσετε να συμβαίνουν στο ζώο σας τα πιο πάνω, επικοινωνήστε άμεσα με τον κτηνίατρο σας!!! Ο χρόνος είναι κρίσιμος, γιατί κάθε λεπτό που περνάει επιφέρει νεκρώσεις που ίσως να μην είναι ανατάξιμες, έστω και αν αναταχθεί το στομάχι.
Σκύλοι που προσκομίζονται στον κτηνίατρο σε κατάπτωση ή σε κώμα, έχουν αυξημένη θνησιμότητα σε σχέση με τα ζώα που προσκομίζονται σε εγρήγορση.
Πως επιβεβαιώνεται η διάγνωση…
Ο γιατρός στηρίζεται στο ιστορικό και στην κλινική εικόνα του ζώου (συμπτώματα). Η διάγνωση του, όμως, επιβεβαιώνεται με ακτινολογικό έλεγχο του στομάχου, που όμως θα πρέπει να γίνεται μετά την σταθεροποίηση της κατάστασης του ζώου και με το ζώο να ξαπλώνει πλάγια στη δεξιά του πλευρά.
Η αντιμετώπιση…
Στόχοι του κτηνίατρου είναι να αναζωογονήσει το ζώο, να σταθεροποιήσει την κατάσταση του και στην συνέχεια να το εισάγει στο χειρουργείο. Πρώτος στόχος είναι η αποκατάσταση της κυκλοφορίας του αίματος. Αυτό πετυχαίνεται με την αποσυμπίεση του στομάχου και την ενδοφλέβια χορήγηση υγρών και ηλεκτρολυτών. Η αποσυμπίεση του στομάχου μπορεί να γίνει είτε περνώντας γαστροοισοφαγικό καθετήρα από το στόμα, είτε με απευθείας καθετηριασμό του στομάχου. Η πιο πάνω διαδικασία κρατάει περίπου 1-2 ώρες. Στην συνέχεια ο κτηνίατρος, αφού κάνει όλες τις απαραίτητες εξετάσεις, θα εκτιμήσει την κατάσταση του ζώου και θα επιλέξει τον χρόνο που θα το εισάγει στο χειρουργείο, καθώς και τις αναισθητικές ουσίες που θα χορηγήσει.
Το χειρουργείο είναι εξαιρετικά κρίσιμο, λόγω της γενικής καρδιαγγειακής κατάρρευσης του οργανισμού. Κατά την επέμβαση γίνεται ανάταξη του στομάχου στην ορθή θέση που πρέπει να έχει στην κοιλιακή χώρα, διερευνάται η κατάσταση του τοιχώματος του στομάχου και η κατάσταση του σπλήνα, αντιμετωπίζονται οι τυχόν νεκρώσεις που υπάρχουν στο τοίχωμα του στομαχου και γίνεται στερέωση του στομάχου (γαστροπηξία) στους μύες του πλάγιου κοιλιακού τοιχώματος, για να μειώσουμε έτσι τις πιθανότητες υποτροπής, που είναι εξαιρετικά μεγάλες. Σε αρκετές περιπτώσεις, λόγω της συμφόρησης και των νεκρώσεων που υπάρχουν στη σπλήνα, ο κτηνίατρος αναγκάζεται να πραγματοποιήσει και σπληνεκτομή (αφαίρεση του σπλήνα). Στις περιπτώσεις αυτές η θνησιμότητα ξεπερνά το 30%.
Μετεγχειρητικά, ο σκύλος παραμένει κάτω από εντατική παρακολούθηση για κάποια 24ωρα, που αποσκοπεί στην έγκαιρη διάγνωση και αποτελεσματική αντιμετώπιση των πιθανών μετεγχειρητικών επιπλοκών, την χορήγηση ορών, αντιβιοτικών και στη συνέχεια παράθεση ειδικής τροφής σε πολύ μικρές ποσότητες, σε τακτά χρονικά διαστήματα. Οι συχνότερες επιπλοκές μετά την επέμβαση είναι η σηψαιμία, οι καρδιακές αρρυθμίες, η νέκρωση και ρήξη του στομάχου, η περιτονίτιδα, η αναιμία, η γαστρίτιδα, η ηπατοπάθεια, η νεφρική ανεπάρκεια και η μόλυνση ή/και διάσπαση του χειρουργικού τραύματος.
Πως θα προφυλάξετε το ζώο σας….
Τα πιο κάτω μέτρα μπορεί να προλάβουν μερικούς από τους παράγοντες που οδηγούν στην στροφή στομάχου…
• Διαίρεση της ημερήσιας ποσότητας τροφής σε 2 τουλάχιστον γεύματα.
• Αν έχετε ένα πολύ λαίμαργο σκύλο, που καταπίνει αμάσητη την τροφή, καλό είναι να την βρέχετε λίγο με νερό.
• Δεν βγάζετε ποτέ τον σκύλο για άσκηση αμέσως μετά το φαγητό, αλλά μόνο αφού περάσουν 2 τουλάχιστον ώρες ανάπαυσης μετά το γεύμα.
Επίσης, πρόσφατα ξεκίνησε να εφαρμόζεται προφυλακτική γαστροπηξία (προληπτική σταθεροποίηση του στομάχου στο κοιλιακό τοίχωμα), η οποία αποδείχτηκε ότι μειώνει αποτελεσματικά τον κίνδυνο εμφάνισης διάτασης και στροφής του στομάχου. Μπορεί να πραγματοποιηθεί και από μόνη της σαν επέμβαση ή μπορεί να γίνει παράλληλα με τη στείρωση ενός θηλυκού ζώου ή επ΄ ευκαιρία μιας άλλης επέμβασης στην κοιλιακή χώρα.
Δρ. Μαριάννα Γεωργίου
Κτηνίατρος